Nekropolia na Karłowicach (Friedhof in Carlowitz) powstała prawdopodobnie pod koniec XIX wieku, a więc w okresie rozwoju gminy wiejskiej Karłowice. Cmentarz przeznaczono do likwidacji w 1957 roku.
LOKALIZACJA
Cmentarz położony na obszarze ograniczonym od południa Gerhart-Hauptmann-Weg (ulica Marii Konopnickiej), od wschodu i od północy An den Brunnen (ulica Adama Asnyka) i Schulstrasse (ulica Piotra Czajkowskiego) oraz od zachodu Robert-Sabel-Weg (ulica Filomatów). Zajmował teren pośrodku placu wytyczonego przebiegiem tych ulic.
HISTORIA
Nekropolia powstała prawdopodobnie w końcu XIX wieku w okresie rozwoju gminy wiejskiej Karłowice i jej przemian urbanistycznych, związanych początkowo z realizacją (w końcu XIX wieku) zabudowy w rejonie Am Markt (plac Józefa Piłsudskiego). Początkowo cmentarz znajdował się na uboczu, nieopodal drogi, która przekształciła się w Schulstrasse (ulica Piotra Czajkowskiego). Rozwój budownictwa willowego w tym rejonie, przesuniętym nieco bardziej na północ od najwcześniej zagospodarowywanych parceli Karłowic, nastąpił krótko przed 1914 rokiem.
Powierzchnia starszej, uformowanej w prostokąt, południowej części cmentarza była poprzecinana licznymi ścieżkami – środkową biegnącą ze wschodu na zachód oraz bocznymi wiodącymi wzdłuż granic nekropolii. W ten sposób obszar został podzielony na sześć kwater. Ścieżki obsadzono drzewami liściastymi. Wejście na teren cmentarza zaplanowano w jego południowo-zachodnim narożniku. W części południowo-wschodniej znajdował się budynek, który najprawdopodobniej pełnił funkcję domu przedpogrzebowego. W latach 30. i 40. XX wieku cmentarz powiększono w kierunku północnym do Schulstrasse (ulica Piotra Czajkowskiego). Z tego też okresu pochodziło nowe wejście, usytuowane od strony An den Brunnen (ulica Adama Asnyka). W nowej części nekropolii groby lokowano w układzie rzędowym, nie obsadzając pól zielenią wysoką. Cmentarz przeznaczono do likwidacji w 1957 roku.
Tekst: dr Marek Burak
Opracowanie: Kamilla Jasińska