Cmentarz przykościelny św. Barbary (St. Barbara Kirchhof)
LOKALIZACJA
Nekropolia położona na terenie przykościelnym przy Nikolaistrasse (ulica św. Mikołaja). Główny obszar cmentarza znajdował się na północ od świątyni.
HISTORIA NEKROPOLII
Nekropolia powstała zapewne w drugiej połowie XIII wieku, wkrótce po wzniesieniu pierwszego kościoła pw. św. Barbary, jako cmentarnego, dla parafian kościoła pw. św. Elżbiety. Początkowo chowano tu przede wszystkim przedstawicieli wrocławskiego plebsu, dla patrycjatu przeznaczono bowiem → cmentarz przykościelny św. Elżbiety. Później służyła głównie rzemieślnikom. W źródłach pisanych cmentarz św. Barbary został po raz pierwszy wymieniony w piętnastowiecznej kronice Wrocławia, której autorem był Peter Eschenloer. Zgodnie z jego przekazem, na terenie przykościelnej nekropolii pochowano ofiary oblężenia Wrocławia, podjętego w 1474 roku przez króla czeskiego Władysława Jagiellończyka.
W 1488 roku na terenie cmentarza pochowano księcia Wacława żagańskiego, który był inicjatorem utworzenia Bractwa Pogrzebowego św. Barbary, zbierającego fundusze na godne pochówki parafian kościoła pw. św. Elżbiety. W testamencie książę przeznaczył część majątku na utworzenie fundacji, która miała zasilić materialnie kościół pw. św. Barbary. Uroczysty pogrzeb donatora odbył się 29 kwietnia 1488 roku. Przybyło duchowieństwo z całego Śląska, w tym członkowie kapituły katedralnej oraz opaci zakonów.
Nekropolię kilkakrotnie powiększano: przed 1500 rokiem oraz w 1622 i 1632 roku. Osiemnastowieczny cmentarz mieścił już liczne nagrobki i epitafia poświęcone pamięci osób z rodów szlacheckich, mieszczańskich (rajcy miejscy) czy też bogatych rzemieślników. Z osiemnastowiecznej relacji Friedricha Alberta Zimmermanna wynika, że jeszcze przed 1794 rokiem na cmentarzu można było oglądać płytę nagrobną niejakiego Hansa z 1488 roku oraz białoskórnika Franza Hofersa z 1558 roku. Przede wszystkim zwracała uwagę płyta epitafijna księcia Wacława żagańskiego (przed 1434–1488).
Cmentarz zamknięto na początku XIX wieku. Jeszcze w latach 90. XVIII wieku chowano na terenie nekropolii zmarłych ze Szpitala Wszystkich Świętych. Śladem dawnej funkcji terenu przy dawnym kościele pw. św. Barbary są mieszczańskie epitafia znajdujące się na elewacjach świątyni.
Tekst: dr Marek Burak
Opracowanie: Kamilla Jasińska