Cmentarz św. Agnieszki

Cmentarz św. Agnieszki (St. Agnes Kirchhof)

LOKALIZACJA

Nekropolia usytuowana po zachodniej stronie Schuhbrücke (ulica Szewska), na terenie ograniczonym Schmiedebrücke (ulica Kuźnicza), Universitätsplatz (plac Uniwersytecki) i Ursulinerstrasse (ulica Uniwersytecka).

HISTORIA NEKROPOLII

Cmentarz św. Agnieszki był najprawdopodobniej najstarszą chronologicznie – funkcjonującą od 2. połowy XIII wieku – nekropolią parafii św. Macieja Apostoła administrowaną przez konwent krzyżowców z czerwoną gwiazdą. Na jej terenie odbywały się przypuszczalnie, przynoszące wymierne dochody, pochówki świeckich parafian duszpasterstwa św. Macieja. Obszar cmentarza, zlokalizowany po zachodniej stronie Schuhbrücke (ulica Szewska), był związany z ufundowanym przez krzyżowców około 1282 roku kościołem cmentarnym pw. św. Jerzego. Pierwsze wzmianki o nekropolii („sente Jorgin Kirchhof”) – położonej po zachodniej stronie świątyni – pochodzą z 1345 roku. W 1350 roku patronką kościoła i cmentarza została św. Agnieszka. W 1688 roku świątynię pw. św. Agnieszki przejęli jezuici.

Cmentarz św. Agnieszki został zamknięty w 1776 roku, jako śródmiejski, na zasadach określonych w reskrypcie króla Fryderyka II z 1775 roku. Teren ten jako nieczynne pole grzebalne mógł istnieć do momentu przekazania zarządu nad parcelą władzom miejskim. Nastąpiło to w 1810 roku wraz z sekularyzacją zakonu jezuitów. Wtedy też przejęto zarówno budynek kościelny, jak i obszar przykościelny, doprowadzając do likwidacji ewentualnych reliktów urządzeń cmentarnych. W 1811 roku parcelę zakupiła hrabina von Götzen. W 1814 roku kolejny właściciel zorganizował w dawnym budynku kościelnym magazyn. Pozostałości świątyni rozebrano ostatecznie w 1897 roku. Zachowały się jednak jej relikty widoczne w murze budynku przy ulicy Szewskiej 47.


Tekst: dr Marek Burak
Opracowanie: Kamilla Jasińska