Można przypuszczać, że – wzniesiona około połowy lat 20. XII wieku – pierwotna świątynia pw. św. Michała Archanioła spełniała funkcje kościoła parafialnego dla położonych na prawym brzegu Odry podwrocławskich dóbr Piotra Włosta. Około 1226 roku ufundował on na Ołbinie klasztor Najświętszej Marii Panny (po 1145 roku – św. Wincentego), w którym osiedli benedyktyni. Kościół pw. św. Michała Archanioła, położony w bezpośrednim sąsiedztwie wznoszonego opactwa, został przekazany zakonnikom. Między 1181 a 1193 rokiem klasztor św. Wincentego przejęli premonstratensi. Około połowy XVII wieku parafia św. Michała Archanioła obsługiwała, oprócz wiernych z Ołbina, mieszkańców Polanowic, Sołtysowic oraz Różanki i Osobowic. Posługę duszpasterską prowadziło trzech lub czterech braci z klasztoru premonstratensów św. Wincentego we Wrocławiu. W 1810 roku zakon premonstratensów, który do tej pory sprawował pieczę nad parafią, sekularyzowano, pozbawiając tym samym około 6-tysięczną rzeszę parafian opieki duszpasterskiej. W grudniu 1810 roku przy kościele pw. św. Michała Archanioła została utworzona parafia świecka, obejmująca jurysdykcją obszar Ołbina i Kleczkowa, a także ówczesne podwrocławskie wsie: Karłowice, Osobowice, Polanowice, Różankę, Rybaki, Sołtysowice i Zacisze. W 1848 roku parafię św. Michała Archanioła połączono z parafią Najświętszej Marii Panny (na Piasku), które w tej formie funkcjonowały do 1873 roku.
Pierwotny kościół pw. św. Michała Archanioła był budowlą romańską, którą rozebrano w 1529 roku wraz z sąsiadującymi z nią budynkami opactwa św. Wincentego (premonstratensi w tym czasie zajęli pofranciszkański klasztor w obrębie murów miejskich → parafia św. Wincentego). Po 1530 roku wybudowano, w miejscu romańskiej świątyni pw. św. Michała Archanioła, niewielki drewniany kościółek o tym samym wezwaniu. W końcu XVI wieku został on zastąpiony przez obiekt o konstrukcji szkieletowej z niewysoką wieżyczką. Nową świątynię pw. św. Michała Archanioła poświęcono w 1609 roku. W latach 1862–1871 na wschód od starego budynku kościelnego – w pobliżu Lehmdamm (ulica Bolesława Prusa) – wzniesiono, według projektu Alexisa Langera, neogotycki kościół, którego konsekracja odbyła się w listopadzie 1871 roku. W tymże roku rozebrano XVI-wieczną świątynię.
Z parafią św. Michała Archanioła związana jest następująca nekropolia:
Tekst: dr Marek Burak
Opracowanie: Kamilla Jasińska
Na podstawie:
M. Burak, T. Głowiński, Dzieje parafii św. Michała Archanioła na Ołbinie do 1945 roku, [w:] Od benedyktynów i premonstratensów do salezjanów. Dzieje kościoła i parafii św. Michała Archanioła na wrocławskim Ołbinie, red. M.L. Wójcik, s. 17–53.