W XVI wieku reformą Kościoła zajął się obok Martina Lutra (1483–1546) także Jan Kalwin (1509–1564), tworząc program jeszcze radykalniejszy, oparty na teorii predestynacji. W 2. połowie XVI wieku jego zwolennicy pojawili się również na Śląsku. Oficjalnie działającą we Wrocławiu gminę kalwińską udało się na krótko stworzyć dopiero w 1620 roku. Nastąpiło to w pierwszym okresie wojny trzydziestoletniej, gdy wybrany przez stany czeskie król Fryderyk V (panujący w latach 1619–1620) wydał we Wrocławiu 5 marca 1620 roku list majestatyczny, który wprowadzał zrównanie w prawach zwolenników Jana Kalwina z innymi wyznaniami. Pierwszym pastorem utworzonej wtedy wrocławskiej gminy został Abraham Scultetus. Wspierający kalwinów król Fryderyk V abdykował 8 listopada 1620 roku po klęsce pod Białą Górą. Wraz z jego ustąpieniem gmina kalwińska we Wrocławiu została rozwiązana.
Po opanowaniu Śląska w 1741 roku przez króla pruskiego Fryderyka II podkreślano, że nowy władca przynosi swoim poddanym swobody religijne. Wśród przybyłych do miasta żołnierzy i urzędników pruskich znajdowali się również wyznawcy kalwinizmu. Z myślą o nich generał major Christian von Dona udostępnił pomieszczenie w swoim domu przy Herrengasse (ulica Kiełbaśnicza). Tutaj 24 grudnia 1741 roku odbyła się pierwsza msza celebrowana przez kaznodzieję Ursinusa. Wkrótce przedstawicielom kościoła reformowanego został przekazany na cele religijne budynek Generalnego Urzędu Podatkowego przy Karlstrasse (ulica Kazimierza Wielkiego). W końcu 1742 roku Fryderyk II przekazał prawa do sprawowania zwierzchnictwa duchowego nad gminą kalwińską J. E. Vigilantiusowi. W styczniu 1743 roku dokonano wyboru wrocławskiego prezbiteriatu oraz ustanowiono diakonów i dyrektora.
Już w początkowym okresie organizacyjnym przedstawiciele gminy kalwińskiej podjęli działania zmierzające do budowy świątyni. Budowlę tę, zwaną kościołem dworskim Opatrzności Bożej (Hofkirche), wzniesiono w latach 1747–1750 przy Karlstrasse (ulica Kazimierza Wielkiego). Projektantem świątyni był najprawdopodobniej Johann Boumann, współdziałający w jej realizacji z Ernstem Gottliebem Kalckbrennerem i Jonasem Friedrichem Arnoldem. Z czasem gmina kalwińska założyła inne swoje instytucje: szkołę elementarną, sierociniec, szkołę realną (późniejsze Gimnazjum Fryderycjańskie – Königliches Friedrichs-Gymnasium) oraz – w 1822 roku – przytułek przy Fischergasse (ulica Rybacka).
W 1817 roku król Fryderyk Wilhelm III (1796–1840) przeprowadził reformę kościelną, wprowadzając unię Kościołów luterańskiego i kalwińskiego. W latach 30. XIX wieku nastąpiło ujednolicenie liturgii tych konfesji. Nazwę Kościoła ewangelicko-reformowanego wprowadzono w tym czasie na życzenie monarchy.
Z gminą ewangelicko-reformowaną związane są następujące nekropolie:
- Stary cmentarz gminy ewangelicko-reformowanej (Alter Friedhof der Reformierten Gemeinde)
- Nowy cmentarz gminy ewangelicko-reformowanej (Neuer Friedhof der Reformierten Gemeinde)
Tekst: dr Marek Burak
Opracowanie: Kamilla Jasińska